Πότε μια σχέση είναι ολοκληρωμένη;

25/12/2013 | Filed under: Γάμος & Θεολογία

«Καὶ εἶπε Κύριος ὁ Θεός· οὐ καλὸν εἶναι τὸν ἄνθρωπον μόνον· ποιήσωμεν αὐτῷ βοηθὸν κατ᾿ αὐτόν. καὶ ἐπέβαλεν ὁ Θεὸς ἔκστασιν ἐπὶ τὸν Ἀδάμ, καὶ ὕπνωσε· καὶ ἔλαβε μίαν τῶν πλευρῶν αὐτοῦ καὶ ἀνεπλήρωσε σάρκα ἀντ᾿ αὐτῆς. καὶ ᾠκοδόμησεν ὁ Θεὸς τὴν πλευράν, ἣν ἔλαβεν ἀπὸ τοῦ Ἀδάμ, εἰς γυναῖκα καὶ ἤγαγεν αὐτὴν πρὸς τὸν Ἀδάμ. καὶ εἶπεν Ἀδάμ· τοῦτο νῦν ὀστοῦν ἐκ τῶν ὀστέων μου καὶ σὰρξ ἐκ τῆς σαρκός μου· αὕτη κληθήσεται γυνή, ὅτι ἐκ τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς ἐλήφθη αὕτη.» (Γεν. 2, 18-23)

[...] Αν το «αγαπάν» και το «αγαπάσθαι» αποτελεί τη ζωή του Θεού, τότε η αγάπη είναι οτιδήποτε μπορεί να κάνει τον άνθρωπο να ζήσει. Και αν η ελεύθερη αγαπητική κοινωνία είναι η αρχή και το τέλος της ζωής, η μόνωση και η μοναξιά αποτελούν την στέρησή της. Όποιος, δηλαδή, απομονώνεται, στερείται την αγάπη. Δεν μπορεί να υπάρχει αγάπη, αν δεν υπάρχει δεύτερος, τρίτος. Στον Θεό υπάρχει το τρία. Σε εμάς υπάρχει το δύο και μετά όλη η κοινωνία. Γι’ αυτό βλέπετε, ενώ σε όλη την δημιουργία του Θεού, ο Θεός λέει ότι εποίησε τα πάντα «καλά λίαν», για τον άνθρωπο αυτό το «καλά λίαν» δεν είναι «καλά λίαν» γιατί «Οὐ καλὸν εἶναι τὸν ἄνθρωπον μόνον ἐπὶ τῆς γῆς». Ενώ λέει «καλά λίαν», ούτε αυτό το «καλά λίαν» είναι καλόν, αν ο άνθρωπος είναι μόνος επί της γης. Αυτό κάτι φωνάζει!
Ο άνθρωπος νοιώθει θλίψη εξαιτίας της απουσίας ενός όντος ομοίου και ισότιμου με αυτόν· το ότι δεν βρέθηκε γι’ αυτόν τον άνθρωπο κανένας βοηθός κατ’ αυτόν. Και προσέξτε τη λέξη «βοηθός», είναι κάτι πολύ βαθύ. Βοηθός είναι αυτός ο οποίος θα με βοηθήσει να υπερβώ τη μόνωσή μου. Άρα, και ο άντρας και η γυναίκα βοηθούν αντίστοιχα τον άλλον για να υπερβούν τη μόνωσή τους. Αυτό σημαίνει «βοηθός κατ’ αυτόν». Το «βοηθός» δεν σημαίνει υπηρέτρια, σημαίνει υπέρβαση της μόνωσης. Και σε μια τέτοια οριακή σχέση, δοσμένη από το Θεό ως τύπος της Αγίας Τριάδας, έχουμε υπέρβαση πια της μόνωσης. Αυτό είναι το «βοηθός κατ’ αυτόν».
Και για να φανεί η απόλυτη ισοτιμία – ας το πω έτσι, αν και η λέξη είναι φτωχή – των δύο φύλων, το ότι ο άντρας δεν είναι κυρίαρχος – προσέξτε ακόμα και εκείνη η διήγηση προβληματίζει – όταν έφτιαχνε ο Θεός τη γυναίκα έβαλε εν υπνώσει τον άντρα, για να μην έχει ενεργητική συμμετοχή στην δημιουργία της γυναίκας, ούτε οπτική. (Τι λες στο παιδί σου; Εγώ είδα πως γεννήθηκες, σε ξέρω.) Έτσι, αυτό το «εν υπνώσει» οδηγεί σε αυτό το αγαπητικό που ξεπερνά οποιαδήποτε διάκριση εις βάρος της γυναίκας και υπέρ του άντρα. Τυχόν συμμετοχή του άντρα θα έδειχνε την ανωτερότητά του, όπως συνέβαινε και συμβαίνει στις ανθρωπογονίες πολλών λαών και πολλών θρησκειών.
Την ολοκλήρωση του άντρα μέσα στην αγαπητική σχέση με την γυναίκα τονίζει εδώ το κείμενο με το «βοηθόν κατ’ αυτόν». Αυτό είναι ολοκλήρωση της σχέσης, το να ξεπερνάς τη μόνωσή σου. Αλλά για να ξεπεράσεις τη μόνωσή σου πρέπει να σπάσεις τον εγωισμό σου, το κλείσιμό σου. Εμείς κακώς λέμε «ολοκλήρωση» ένα απλώς τεχνικό σωματικό μέγεθος που δεν είναι αμαρτωλό. Η ολοκλήρωση είναι το ξεπέρασμα της μονώσεως.
Αν υπάρχουν δηλαδή δύο άνθρωποι, έστω και παντρεμένοι, που δεν ξεπέρασαν τη μόνωσή τους, δεν έχουν αγάπη, έχουν τα δικά τους και απλώς κάνουν σεξ έτσι – δεν ξέρω γιατί – δεν είναι ολοκληρωμένοι. Δηλαδή η βιολογική πραγματοποίηση μιας συνουσίας δεν είναι ολοκλήρωση. Ολοκλήρωση είναι το δόσιμο και το ξεπέρασμα της μόνωσής μου για να ζήσει ο άλλος. Άρα, κανείς δεν μπορεί να πει ότι εγώ ολοκλήρωσα τη σχέση ή δεν την ολοκλήρωσα. Είναι θεολογικές οι προοπτικές που βγαίνουν μέσα από αυτή την ιστορία.
Η γυναίκα είναι βοηθός του άντρα γιατί τον βοηθά να ανακαλύψει την ύπαρξή του. Καταλαβαίνει ο άλλος ότι κάποιος ανοίγεται και τον αγαπάει και καταλαβαίνει ότι υπάρχει. Καταλαβαίνουμε ότι υπάρχουμε όταν ζούμε στην αγάπη και όταν μας αγαπάνε. Και επειδή δεν έχουμε απαιτήσεις να μας αγαπάνε, τουλάχιστον ας καταλαβαίνουμε ότι μας αγαπάει ο Θεός για να καταλαβαίνουμε ότι υπάρχουμε και μετά, αν ένας άντρας ή μία γυναίκα βοηθήσει τον άλλον, του δείξει ότι βγαίνει από τον εαυτό της, τον αγαπάει σ’ όλα τα μεγέθη, ψυχικά και σωματικά – προσέξτε δεν μιλώ ιδεαλιστικά! – τότε βρίσκει την ύπαρξή του ο άντρας. Είναι βοηθός κατ’ αυτόν. Προσέξτε αυτό που λέω: σωματικά και ψυχικά!
Το ξαναλέω, στην Εκκλησία μέσα καμιά φορά μερικοί σκέφτονται πολύ συμβατικά. Θεωρούνε το σωματικό μέγεθος λίγο υποτονισμένο. Όχι! Η Εκκλησία δίνει έμφαση σε αυτό το πράγμα. Ακόμα και η σωματική σχέση, η σεξουαλικότητα είναι δοσμένη στον άνθρωπο, είναι μέσα στη φύση του. Δηλαδή ο άνθρωπος είναι ένα γεγονός ερωτικό που στρέφεται στον Θεό και ταυτόχρονα ανοίγεται στον άλλον και γίνεται βοηθός του άλλου. Αυτό είναι το ερωτικό γεγονός. Βλέπετε μία γυναίκα που δεν πολυαγαπάει τον άντρα της, τον βαριέται, εκεί ό,τι και να έχουν δεν είναι σχέση αυτή, ούτε σωματική σχέση είναι. Εντάξει, ικανοποιεί τις επιθυμίες του άντρα της – συγγνώμη για τις λέξεις που λέω απόψε, αλλά δεν έχω άλλη ορολογία. Εδώ, λοιπόν, είναι η ιστορία η μεγάλη. Όχι να ικανοποιεί απλώς τις σαρκικές του ορέξεις, αλλά να ξεπερνάει τη μοναξιά της και να τον αγαπάει, προσεγγίζοντάς τον σε όλα τα μεγέθη. [...]
Το παραπάνω κείμενο είναι απόσπασμα από ομιλία του π. Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου με θέμα: “Η σημερινή αλλοτρίωση των σεξουαλικών σχέσεων, προ και μετά γάμου”, η οποία δόθηκε στις 22-07-2004 στα πλαίσια των καλοκαιρινών αναζητήσεων.