Δεινόν η ραθυμία

Δεινόν η ραθυμία

   

Ραθυμία είναι η απροθυμία για εργασία, η οκνηρία, η αδιαφορία, η νωθρότητα, η χαυνότητα.

Ο ράθυμος αρέσκεται να είναι αργός, χαλαρωμένος. Κι αν με πολλή καθυστέρηση αποφασίσει να κάνει κάποιες ενέργειες, οι κινήσεις του είναι νωχελικές και άτονες. Γενικά δεν έχει όρεξη για δουλειά. Είναι σε όλα του δυσκίνητος, απρόθυμος και νωθρός. Η χαυνότητα που παρουσιάζει είναι ακόμη μεγαλύτερη στα πνευματικά. Κυρίως σ’ αυτά. Δεν έχει προθυμία να εργαστεί ούτε για το Θεό ούτε για την ψυχή του ούτε για την ωφέλεια των αδελφών του. Αδιαφορεί για τον πνευματικό καταρτισμό του. Παραμελεί τη συστηματική παρακολούθηση του εαυτού του. Αναβάλλει να εκτελέσει τα καθήκοντά του. Αλλά η αναβολή σημαίνει συνήθως ματαίωση. Στην πορεία του ημερήσιου ή εβδομαδιαίου προγράμμ ατός του τα πιο πολλά τελικώς δεν τα κάνει. Κι αν κάνει μερικδεν τα κάνει με όρεξη και πνοή αλλά ως αγγαρεία, άτονα και ανόρεχτα. Ο ράθυμος σιγά-σιγά απορυθμίζεται, ναρκώνεται, αποκοιμίζεται, βυθίζεται στο λήθαργο της αμαρτωλής ζωής. Το νεύρο της ψυχής του δεν αντιδρά στο κακό. Η θέλησή του δεν αντιστέκεται στον πειρασμό. Δε λέει: όχι, δε θα το κάνω αυτό! Επίσης ο ράθυμος γίνεται δούλος των ηδονών, εξαχρειώνεται! Στη γνωστή ευχή του Μικρού Αποδείπνου προς την Υπεραγία Θεοτόκο: «Άσπιλε, αμόλυντε, άφθορε, άχραντε…» ομολογούμε πόσο μεγάλη ζημιά παθαίνουμε από τη ράθυμη διάθεσή μας! «…και των ηδονών του βίου, ραθυμία γνώμης, δούλον γενόμενον…».

Ο Μέγας Βασίλειος παρατηρεί ότι, όταν κυριευόμαστε από νυσταγμό, η ψυχή μας γίνεται «νωθροτέρα περί της του Θεού εννοίας». Δεν πηγαίνει καθόλου η σκέψη μας στο Θεό. Όλο με τα γήινα ασχολούμαστε. Επίσης όταν κυριευόμαστε από ραθυμία, «καταφρονούμεν των κριμάτων του Θεού». Υποτιμούμε τις εντολές του Θεού. Περιφρονούμε το νόμο του και τα προστάγματά του. Δεν κάνουμε προσπάθεια να συμμ ορφωθούμε στο άγιο θέλημά του. Από πού έρχεται η ραθυμία; «Η ραθυμία πόθεν; από καταφρονήσεως», ερωτά και απαντά ο ιερός Χρυσόστομος. Δηλαδή, όταν ο άνθρωπος περιφρονεί το θέλημα του Θεού, σιγά-σιγά η καρδιά του γίνεται χέρσο έδαφος, στο οποίο φυτρώνουν αγκάθια και τριβόλια. Αναπτύσσονται η αμέλεια, η ραθυμία, ο νυσταγμός της ψυχής. «Ενύσταξεν η ψυχή μου από ακηδίας» (Ψαλ. 118 28)! Ο ράθυμος δε χρειάζεται δαίμονα να τον πολεμήσει, διότι μόνος του εκθέτει τον εαυτό του στον πειρασμό· μόνος του πέφτει και τσακίζεται. «Και διαβόλου ουκ όντος καταπίπτει, και εις βάραθρα πολλά κακίας εαυτόν καταβάλλει», παρατηρεί ο χρυσορρήμων Πατήρ. Ο διάβολος έχει πείρα αιώνων. Στην αρχή ξεγελά τους απρόσεκτους. Υποσκελίζει τους ραθυμότερους. Όταν όμως διαπιστώνει ότι δεν του προβάλλουμε καμιά αντίσταση, δεν υποβάλλεται καν στον κόπο να μας πολεμήσει. Μας αφήνει και πέφτουμε μόνοι μας στα βάραθρα της κακίας.

Η ραθυμία από πολλούς θεωρείται ακίνδυνο πάθος, αλλ’ είναι «το πάντων χαλεπώτατον». Ό,τι υποφέρουμε, από τη ραθυμία μας το υποφέρουμε. Η καθημερινή πραγματικότητα το επιβεβαιώνει αυτό με πλήθος παραδειγμάτων. Ακόμη «η των πραγμάτων πείρα» επιβεβαιώνει αυτό με πλήθος παραδειγμάτων. Ακόμη «η των πραγμάτων πείρα» επιβεβαιώνει ότι η ραθυμία και τα εύκολα τα κάνει δύσκολα. Τα παλαίσματα είναι εύκολα γι’ αυτούς που αγωνίζονται με διάθεση να νικήσουν. Για τους ράθυμους όλα φαίνονται μαύρα και δυσκατόρθωτα. Διότι η ραθυμία τους αχρηστεύει τελειώς. Αν είναι όρθιοι, τους κάνει να πέσουν. Κι αν είναι πεσμένοι, δεν τους αφήνει να σηκωθούν. Ο Ιούδας ήταν απόστολος, αλλά εξαιτίας της ραθυμίας του κυριεύθηκε από το πάθος της φιλαργυρίας και έγινε προδότης. Ο Σολομών ήταν σοφός, αλλά κυριεύθηκε από το νυσταγμό της ψυχής και έπεσε πολύ χαμηλά. Άλλοι εξαιτίας της ραθυμίας οδηγούνται στην απόγνωση. Αλλά να μην απογοητευόμαστε. Εφόσον με την ελεύθερη θέλησή μας ραθυμούμε, μπορούμε οπότε θέλουμε να πετάξουμε από πάνω μας τη ραθυμία. «Ραθυμίαν άπωθεν ημών βαλώμεθα», ψάλουμεΕφόσον από τη ραθυμία μας πέφτουμε, μπορούμε με την εγρήγορση και τη σπουδή να σηκωνόμαστε!

Αν κοιμόμαστε τον ύπνο της αμαρτίας, είναι καιρός να ξυπνήσουμε! «Ώρα ημάς εξ ύπνου εγερθήναι» (Ρωμ. ιγ΄ 11). Αν είμαστε μεθυσμένοι από το αφιόνι της αμαρτίας, είναι καιρός να ξεμεθύσουμε. Νήψη αυτό σημαίνει. Να είμαστε νηφάλιοι, με καθαρό μυαλό, ξεζαλισμένοι, ξεμέθυστοι. Η εγρήγορση και η προσευχή είναι τα δύο πνευματικά όπλα που συνιστά ο Κύριος, για να υπερνικούμε τη ραθυμία μας και να αντιμετωπίζουμε νικηφόρα τον πειρασμό. «Γρηγορείτε και προσεύχεσθε, ίνα μη εισέλθητε εις πειρασμόν»΄(Ματθ. κς΄ 41). Η εγρήγορση και η προσευχή είναι ξίφος και μάχαιρα κατά των παθών. Αποτελεσματικότατα όπλα στα χέρια κάθε αγωνιστή του καλού αγώνα! Επίσης μπορούμε να υπερνικούμε τη ραθυμία μας με τη μετάνοια. Είναι ολέθριο πάθος η ραθυμία, αλλ’ η μετάνοια έχει τη δύναμη να το θεραπεύσει. «Δεινόν η ραθυμία! Μεγάλη η μετάνοια», ψάλλουμε σ’ ένα τροπάριο της Μεγάλης Τετάρτης. Να παρακαλούμε τον άγιο Θεό να μεταβάλει τη ραθυμία μας σε σπουδή και εγρήγορση. Κύριε, «τρέψον εις σπουδήν την ράθυμόν μου προαίρεσιν»! Αν με τη βοήθειά σου γίνει αυτό, όλα τα άλλα διορθώνονται!

Περιοδικό “ο Σωτήρ”