Η εν Χριστώ ελευθερία

της Μαρίας Κορνάρου

Η ελευθερία σήμερα μοιάζει να είναι το ζητούμενο. Βλέπουμε μέρα με τη μέρα να καταργούνται, επίσημα και ανεπίσημα, όλο και περισσότερα όρια, σταθερές και γενικά παραδεδεγμένες αλήθειες. Το αίτημα είναι να εκφραστεί ο άνθρωπος εντελώς «αδέσμευτα» χωρίς να μπαίνει τίποτα ανάμεσα σε εκείνον και τα θέλω του. Να διαμορφώνει τα πιστεύω του, όπως εκείνος κρίνει. Χωρίς υποδείξεις, αυθεντίες, χωρίς καν γενετικά προκαθορισμένες καταστάσεις. Καμία άφευκτη μοίρα. Μονάχα ελευθερία, οικονομική, πολιτική, της σκέψης, της έκφρασης, ελευθερία σεξουαλική, ηθική… Ο άνθρωπος όταν θα μπορεί να θέλει οτιδήποτε, και να κάνει ό,τι και όσα θελήσει, όταν θα απολαμβάνει την ελευθερία της βούλησής του χωρίς κανένα κοινωνικό φραγμό ή ηθική δέσμευση, τότε μόνο θα είναι ευτυχισμένος, αληθινά ελεύθερος.

Η ιδεολογία αυτή που έχει καταπιεί τον κόσμο δε θα μπορούσε να κερδίσει ποτέ έναν συνειδητό Ορθόδοξο Χριστιανό. Γιατί η πίστη μας είναι η μόνη που παραδέχεται ότι ο άνθρωπος είναι ελεύθερος, και η πνευματική ζωή είναι ο μόνος δρόμος για να ανακαλύψει ο άνθρωπος την ελευθερία με την οποία γεννήθηκε, το κατ’ εικόνα Θεού που φέρει μέσα του. Όταν ανακαλύψει αυτή την ελευθερία, να την κατευθύνει στον προορισμό της, που είναι η ομοίωση του Θεού. Αυτή η δυνατότητα μας δίνεται από τους κανόνες της Εκκλησίας, που συνενώνουν εις ένα τους πιστούς, από την υπακοή στον πνευματικό, που φανερώνει το θέλημα το Θεού, και από την παράδοση των Αγίων, που φανέρωσαν ο καθένας την παρουσία του Χριστού στη γη. Μόνο υπό το πρίσμα της ελευθερίας, μπορεί να υπάρχει Θεός αγάπης. Αλλιώς, αν δεν ήταν ελεύθερος ο άνθρωπος, θα έπρεπε ο κάθε «θεός» που πιστεύουν οι θρησκείες να είχε ως τώρα αναγκάσει όλους να τον λατρεύουν. Ποιος Θεός αγάπης δε θα ανάγκαζε να τον λατρεύουν οι πάντες, ώστε να μην κολαστούν; Βλέπουμε πώς καταρρέει κάθε πλανεμένη «θεολογία» και κάθε αίρεση, μπροστά στην αλήθεια της εν Χριστώ ελευθερίας.

Πολλοί πιστοί της κοσμικής ελευθερίας όπως την εκθέσαμε πιο πάνω, γελούν όταν ακούν κάτι τέτοια. Οι Χριστιανοί είναι ανελεύθεροι! Αφού το πρώτο που μαθαίνουν τί είναι; Η υπακοή. Κάνουν όλοι τα ίδια, νηστείες, προσευχές, δεν έχουν καμία προσωπικότητα. Ειδικά ο μοναστικός βίος, δύσκολα χωρά στα κοσμικά μυαλά. Τους φαίνονται ότι είναι δούλοι οι μοναχοί, που όλη μέρα κάνουν έργο για την Εκκλησία, ούτε φεύγουν ποτέ, μονάχα την υπακοή γνωρίζουν. Λείπει η πνευματική όραση. Αντικρύζουν την μοναστική πολιτεία, που μαρτυρεί τα δικαιώματα που’χουν οι άνθρωποι στην πολιτεία των αγγέλων, και εκείνοι κολλάνε στα υλικά και τα τυπικά. Αυτό που στην πραγματικότητα αποστρέφονται, δεν είναι η υπακοή, αλλά η ταπείνωση που η υπακοή φανερώνει. Αυτή συκοφαντούν. Ονομάζουν σκλαβιά την ελευθερία, και τη δουλεία το πνεύματος τη λένε λεφθεριά.

Η ελευθερία, όμως, είναι τρόπος του υπάρχειν. Χρειάζεται σταθερές για να αναπτυχθεί, μαραίνεται όταν εκτονώνεται πέρα-δώθε χωρίς κανένα προσανατολισμό ή σκοπό. Η εντύπωση ότι είμαστε αυτόνομοι και αυτοκαθοριζόμενοι, είναι απλά εντύπωση, όχι αλήθεια. Οι αποφάσεις της ζωής υπαγορεύονται από κοινωνικά πρότυπα, από πιέσεις, από τα πάθη μας που επιζητούν ικανοποίηση και προβολή. Ακόμη και η άρνηση των κοινωνικών προτύπων, διαμορφώνεται τελικά με βάση το κοινωνικό πρότυπο. Ο άνθρωπος πάντα σε κάτι θα συμμορφωθεί, ανταλλάσσοντας την ελευθερία του με την αποδοχή. Η ζωή μας καθορίζεται από τις αδυναμίες μας και τις αποφάσεις των άλλων. Μία βόλτα να κάνουμε στην πόλη, μπορούμε να πάμε όπου θέλουμε; Έτσι νιώθουμε, μα στ’ αλήθεια μπορούμε μόνο ν’ ακολουθήσουμε τους δρόμους, που άλλοι σχεδίασαν για εμάς. Έχουμε την ψευδαίσθηση της επιλογής, ενώ δρούμε πάντοτε σε πλαίσια προκαθορισμένα. Ακόμη και όσοι νομίζουν ότι αλλάζουν τις συνθήκες με τις οποίες γεννήθηκαν, δεσμεύονται από τη βούληση και την ανοχή του Θεού στις προσπάθειές τους. Συχνά δε, μπαίνει στο δρόμο ο πειρασμός, και σπαταλά ο άνθρωπος τη ζωή του κυνηγώντας χίμαιρες, ξεγελασμένος ότι εκφράζει την ελευθερία του…

Όσοι βαδίζουν στο δρόμο του Θεού, καθώς αγωνίζονται, κάποια στιγμή καταλαβαίνουν ότι έχουμε στ’ αλήθεια, δύο μόνο επιλογές: ή το Χριστό, ή όχι. Όλα όσα νομίζουμε ότι μας αρέσουν, ότι μας εκφράζουν, ότι είναι σωστά, εάν επιμείνουμε στα λόγια του Κυρίου κάποια στιγμή θα ξεθωριάσουν. Θα καταρρεύσουν σιγά-σιγά μέσα μας όλα τα είδωλα, όλες οι ψεύτικες ελπίδες και τα παινέματα του κόσμου. Θα μείνει μονάχα η πίστη μας, η πίστη που γεμίζει τον άνθρωπο, που επισφραγίζει την ελευθερία μας με την μόνη αληθινή επιλογή, που είναι ο Χριστός.